فنر قلب یا استنت یک لوله ی ریز است که پزشک در شریان یا مجرا قرار می دهد تا به باز نگه داشتن آن کمک کند و جریان مایعات بدن را در آن ناحیه بازیابی کند.
استنت ها به تسکین انسداد و درمان شریان های گرفته شده یا ضعیف شده کمک می کنند.
پزشکان همچنین ممکن است از استنت در نقاط دیگر بدن استفاده کنند تا از عروق خونی در مغز یا مجراهایی که ادرار و صفرا را حمل می کنند پشتیبانی کنند. یک فنر معمولاً یک لوله ی فلزی شبیه به تور است، گرچه استنت های پارچه ای نیز موجود می باشند.
گاهی اوقات، پزشکان از استنت قابل تجزیه پوشانده شده از دارو به عنوان یک راه حل موقتی استفاده می کنند.
در این مقاله، ما یاد می گیریم که چرا پزشکان از استنت استفاده می کنند و همچنین با مزایا و خطرات احتمالی آن آشنا می شویم.
کاربرد استندگذاری قلب
یک استنت می تواند عروق خونی مسدود شده با پلاک را باز کند.
یکی از رایج ترین کاربردهای استنت، باز نگه داشتن عروقی می باشد که انسداد پلاک دارند.
پلاک همان تجمع کلسترول، چربی و سایر مواد یافت شده در خون می باشد که وقتی در جریان خون جمع می شود، به دیواره های شریان ها می چسبد.
به مرور زمان، این تجمع پلاک، شریان ها را تنگ می کند و مقدار خونی را که می تواند به بدن برسد، محدود می کند.
تجمع پلاک در شریان ها یکی از علل بیماری قلبی کرونری می باشد.
به مرور زمان، افراد با شریان های گرفته شده ممکن است متوجه علائم هشدار دهنده ای مانند درد قفسه سینه شوند.
اگر اطلاعات بیشتری درباره این عوارض می خواهید، مقاله ی عوارض گرفتگی رگ قلب را بخوانید!
اگر افراد مبتلا به این شرایط تحت درمان قرار نگیرند، ممکن است بیشتر در خطر عوارضی همچون حمله قلبی یا سکته قرار بگیرید.
اگر شریان در خطر انسداد مجدد باشد، پزشکان ممکن است قرار دادن استنت برای باز نگه داشتن آن را توصیه کنند.
کاربرد استند در آنژیوپلاستی
پزشکان در ابتدا بیمار را آنژیوگرافی می کنند.(آنژیوگرافی چیست و چگونه انجام میشود) و سپس در صورت لزوم از رویکردی به نام مداخله ی کرونری از راه پوست یا آنژیوپلاستی با استنت، در شریان یک استنت قرار می دهند.
در طول این رویکرد، پزشکان یک کاتتر درون شریان قرار می دهند.
این کاتتر حاوی یک بالون کوچک همراه با یک استنت در انتهای آن می باشد.
وقتی کاتتر به نقطه ی انسداد می رسد، پزشک بالون را باد می کند.
با باد شدن بالون، استنت باز می شود و در جای خود قرار می گیرد.
سپس پزشک کاتتر را بر می دارد و استنت را در جای خود قرار می دهد تا شریان را باز کند.
پزشک براساس چندین عامل از جمله اندازه ی شریان و محل بروز انسداد تصمیم می گیرد که از استنت استفاده کند یا نه.
پزشکان همچنین از استنت برای موارد زیر استفاده می کنند:
- رگ های خونی در مغز یا آئورت که در معرض خطر آنوریسم هستند.
- برونشیت ریه هایی که در معرض فروپاشی هستند.
- حالب ها که ادرار را از کلیه ها به مثانه حمل می کنند.
- مجاری صفراوی که صفرا را از اندام ها به روده ی کوچک حمل می کنند.
خطرات استندگذاری قلب
یک جراح می تواند خطرات و مزایای آنژیوپلاستی کرونری از راه پوست را به شما پیشنهاد دهد.
این روش عوارض اندکی نیز ممکن است داشته باشد که شامل موارد زیر می شوند:
- خونریزی از ناحیه ی ورود کاتتر
- عفونت
- واکنش آلرژیک
- آسیب به شریان بر اثر ورود کاتتر
- آسیب به کلیه ها
- ضربان قلب نامنظم
در برخی از موارد، شریان ها ممکن است دوباره دچار گرفتگی شوند.
تنگی دوباره زمانی رخ می دهد که بافت زیادی در اطراف فنر قلب رشد می کند.
این شرایط می تواند شریان را دوباره تنگ یا مسدود کند.
پزشکان ممکن است برخی از انواع پرتو درمانی یا استنت حاوی دارو را به بیمار پیشنهاد کنند تا روند رشد بافت را آهسته کنند. افرادی که در معرض عوارض هستند شامل افراد زیر می شوند:
- بزرگسالان مسن تر
- افرادی که در طول رویکرد نارسایی قلبی را تجربه می کنند.
- افرادی با بیماری قلبی وسیع یا چندین انسداد در شریان ها
- افرادی با بیماری کلیوی مزمن
یک فنر قلب می تواند باعث لخته شدن خون شود که ممکن است خطر حمله قلبی یا سکته را افزایش دهد.
انجمن ملی قلب، ریه و خون عنوان می کند که تقریباً 1 تا 2 درصد افرادی که استنت گذاری کرده اند در ناحیه استنت دچار لخته ی خونی می شوند.
پزشکان معمولاً برای پیشگیری از تشکیل لخته یک یا چند دارو تجویز می کنند.
داروهای ضدلخته ی خون ممکن است خطرات خود را داشته باشند و می توانند باعث عوارض آلرژی زا همچون راش های پوستی شوند.
در موارد نادر، بدن فرد ممکن است استنت را پس بزند یا ممکن است به مواد موجود در استنت، واکنش آلرژیک نشان دهند.
افرادی که به فلزها آلرژی شناخته شده دارند، باید درمورد جایگزین آن با پزشک صحبت کنند.
اگر تحت درمان با آنژیوپلاستی قرار گرفته اید، حتما درباره مراقبت بعد از بالن قلب اطلاعات لازم را بخوانید!
مراحل فنر قلب
جراح در مورد رویکرد با شما صحبت خواهد کرد، این کار به شما کمک می کند که بدانید چه چیزی در انتظار شماست.
قبل از جراحی
پزشک به افراد نحوه آماده سازی برای رویکرد را توضیح می دهد.
او به آنها در مورد زمان قطع خوردن و آشامیدن و نیز زمان شروع یا قطع مصرف داروها قبل از رویکرد، اطلاعات لازم را ارائه می دهد.
افرادی که مشکلات سلامتی دیگری مانند دیابت یا بیماری کلیوی دارند، باید به پزشک خود اطلاع دهند.
پزشک ممکن است اقدامات دیگری را نیز در نظر بگیرد.
پزشک همچنین ممکن است قبل از استنت گذاری، نسخه ای را برای بیمار تجویز کند، زیرا بلافاصله بعد از عمل باید مصرف داروها را شروع کند.
در طول جراحی
مطابق با انجمن ملی قلب، ریه و خون، استنت گذاری ممکن است حدود یک ساعت طول بکشد و به بیهوشی عمومی نیازی ندارد.
فرد در طول تمام فرایند بیدار خواهد ماند، بنابراین می تواند دستورالعمل های پزشک را بشنود.
پزشک به بیمار دارو تزریق می کند تا به آرامش بیشتر او کمک کند، همچنین ناحیه ی ورود کاتتر را بی حس خواهد کرد.
اکثر افراد عبور کاتتر را در شریان خود احساس نمی کنند. گرچه، ممکن است وقتی بالون باز می شود و استنت را در جای خود قرار می دهد، مقداری درد را احساس کنند.
بعد از استنت گذاری، پزشک بالون را باد می کند و کاتتر را خارج می کند.
او ناحیه ی ورود کاتتر در پوست را پانسمان می کند و روی آن فشار می دهد تا از خونریزی پیشگیری کند.
چرا از فنر قلب استفاده می شود؟
فنر قلب که در پزشکی با نام استنت قلبی شناخته میشود، برای باز نگه‌داشتن رگ‌های کرونری که به دلیل تجمع پلاک‌های چربی تنگ یا مسدود شده‌اند، استفاده میشود.
وقتی جریان خون به عضله‌ی قلب کاهش پیدا کند، ممکن است بیمار دچار درد قفسه سینه (آنژین) یا حتی سکته قلبی شود.
در چنین شرایطی، پزشکان با استفاده از روش آنژیوپلاستی و قرار دادن فنر در محل تنگی، رگ را باز کرده و جریان خون را به حالت طبیعی بازمی‌گردانند.
این کار به کاهش علائم بیماری عروق کرونر و جلوگیری از بروز حملات قلبی کمک می‌کند.
استفاده از فنر قلب معمولاً زمانی توصیه میشود که درمان‌های دارویی پاسخ کافی نداده باشند یا تنگی رگ شدید باشد.
در مواردی که رگ به‌طور کامل بسته شده یا خطر انسداد مجدد زیاد است، فنر می‌تواند به‌عنوان راه‌حلی مؤثر برای حفظ عملکرد قلب عمل کند.
این روش کم‌تهاجمی‌تر از عمل جراحی قلب باز است و معمولاً دوران نقاهت کوتاه‌تری دارد، به همین دلیل برای بسیاری از بیماران گزینه‌ی مناسبی به‌شمار می‌آید.
چه زمانی به فنر قلب نیاز است؟
به فنر قلب زمانی نیاز است که یکی از رگ‌های کرونری (رگ‌هایی که خون را به عضله قلب می‌رسانند) به دلیل تجمع چربی، کلسترول یا لخته خون دچار تنگی یا انسداد شده باشد.
این تنگی می‌تواند باعث کاهش جریان خون به عضله قلب شده و علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، خستگی شدید یا حتی سکته قلبی ایجاد کند.
اگر این علائم با دارو کنترل نشود یا وضعیت رگ بسیار بحرانی باشد، پزشک ممکن است برای باز نگه داشتن رگ، از فنر (استنت) استفاده کند.
در شرایط اضطراری مانند سکته قلبی حاد، برای بازکردن سریع رگ بسته‌شده و جلوگیری از آسیب دائمی به عضله قلب، فنرگذاری انجام میشود.
حتی در برخی بیماران بدون علائم واضح، اگر در آزمایش‌ها یا آنژیوگرافی مشخص شود که یکی از رگ‌های اصلی قلب به شدت تنگ شده و در معرض خطر انسداد کامل است، پزشکان برای پیشگیری از عواقب جدی، کاشت فنر را توصیه می‌کنند.
بنابراین، نیاز به فنر قلب وابسته به شدت تنگی رگ، وجود علائم بالینی و ارزیابی پزشک متخصص است.
آیا فنر قلب یک روش درمانی دائمی است؟
فنر قلب یا همان استنت، به‌صورت فیزیکی درون رگ قلب باقی می‌ماند و معمولاً به‌عنوان یک راه‌حل طولانی‌مدت برای باز نگه داشتن رگ تنگ‌شده در نظر گرفته میشود.
هدف از قرار دادن فنر این است که از انسداد مجدد رگ جلوگیری شود و جریان خون به طور مداوم برقرار بماند.
به‌طور کلی، فنرها از موادی ساخته می‌شوند که قابلیت ماندگاری بالا در بدن دارند و معمولاً نیازی به خارج کردن آنها نیست.
بنابراین از نظر عملکرد، می‌توان گفت که یک روش درمانی بلندمدت یا نیمه‌دائمی محسوب میشود.
با این حال، فنر قلب به‌تنهایی پایان درمان بیماری قلبی نیست.
در برخی موارد، پلاک‌های جدید در نواحی دیگر رگ‌ها یا حتی در اطراف فنر ممکن است تشکیل شوند.
بعضی از انواع فنرها (مثل فنرهای دارویی) برای مدت محدودی دارو آزاد می‌کنند و پس از آن بدن باید با کمک داروها و سبک زندگی سالم از بسته‌شدن مجدد رگ‌ها جلوگیری کند.
پس اگرچه فنر به صورت فیزیکی در رگ باقی می‌ماند، اما موفقیت نهایی آن به پایبندی بیمار به درمان دارویی، رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسب بستگی دارد.
آیا فنر قلب نیاز به تعویض دارد؟
فنر قلب به‌طور معمول نیازی به تعویض ندارد، زیرا طراحی آن به‌گونه‌ای است که به‌صورت دائمی در رگ باقی بماند و وظیفه‌اش را در باز نگه‌داشتن رگ انجام دهد.
با این حال، در برخی بیماران ممکن است در طول زمان مشکلاتی مانند تنگی مجدد در محل فنر (Restenosis) یا تشکیل لخته در اطراف آن ایجاد شود.
در چنین شرایطی، پزشک ممکن است نیاز به مداخلات تکمیلی از جمله قرار دادن فنر جدید در همان محل یا انجام آنژیوپلاستی مجدد داشته باشد.
ولی این موارد نادر بوده و بیشتر در بیمارانی دیده میشود که مراقبت‌های پس از عمل را به‌درستی رعایت نکرده‌اند یا دچار بیماری‌های زمینه‌ای شدید هستند.
