در دنیای پزشکی، آنژیوگرافی یک ابزار حیاتی برای تشخیص محدوده وسیعی از مشکلات می باشد.

آنژیوگرافی به پزشکان کمک می کند که انسدادهای موجود در شریان ها یا رگ ها را بررسی کنند.

این رویکرد می تواند در شناسایی بیماری های قلبی از جمله بیماری عروق کرونری و مشکلات دیگر مانند حملات قلبی و آمبولی های ریوی بسیار مفید باشد.

بنابراین چه زمانی باید بیماران تحت این آزمایش مهم قرار گیرند:

چه زمانی آنژیوگرافی باید انجام شود؟

معمولاً به این دلیل که علائم بیماری عروق کرونر قلب (CHD) مانند درد قفسه سینه را دارید، و اغلب به این دلیل که سایر آزمایش‌ها مانند نوار قلب (ECG) نشان می‌دهند که ممکن است CHD داشته باشید، آنژیوگرافی انجام می‌شود.

CHD به دلیل تجمع رسوبات چربی در عروق کرونر ایجاد می‌شود.

این جریان خون را به قلب کاهش می‌دهد و منجر به تعدادی از مشکلات از جمله آنژین صدری یا در موارد جدی‌تر حمله قلبی می‌شود.

همچنین این علائم ممکن است نشانه ی انواع بیماری‌‌های قلبی از بیماری عروق کرونری گرفته تا تنگی آئورت و آریتمی باشد.

آنژیوگرافی قادر است با استفاده از ماده  حاجب و تجهیزات تصویربرداری، قلب و ساختارهای داخلی مرتبط با آن را با دقت بالا تصویرسازی کند.

پزشک شما می تواند با توجه به نتایج آنژیوگرافی، برنامه ی درمانی مناسب برای شما را تعیین کند. قبل از شروع درمان مؤثر، شناخت دقیق نوع مشکل بسیار مهم است.

چه کسانی باید آنژیو انجام دهند؟

موارد زیر دلایل رایجی هستند که پزشک ممکن است آنژیوگرافی را به شما توصیه کند:

• علائم بیماری عروق کرونری مانند درد قفسه سینه یا آنژین
• درد بدون دلیل در قفسه سینه، فک، گردن یا بازو
• یک نقص قلبی  مادرزادی
• علائم نارسایی قلبی
• دیگر مشکلات عروق خونی یا آسیب قفسه سینه
• مشکل دریچه قلبی که نیاز به جراحی دارد
• درد قفسه سینه جدید یا در حال افزایش (آنژین ناپایدار)
• علائم حمله قلبی (شروع ناگهانی درد در قفسه سینه)

اگر قرار است تحت یک عمل جراحی غیرمرتبط با قلب قرار بگیرید، ممکن است نیاز به آنژیوگرافی داشته باشید.

زیرا ممکن است در طول جراحی، بیشتر در معرض مشکل قلبی قرار بگیرید.

پزشکی که این رویکرد را انجام می دهد هرگونه انسداد یا تنگی شریان های قلب را جست و جو می کند. انسداد یا تنگی ممکن است دلیل علائم شما باشد.

بیماری عروق کرونری از شایع‌ترین نوع بیماری‌های قلبی می‌باشد و زمانی رخ می‌دهد که پلاک کلسترول در شریان‌ها جمع می شود.

این تجمع چربی باعث می‌شود قلب، خون و اکسیژن کافی دریافت نکند. به مرور زمان، این شرایط می‌تواند قلب را ضعیف کند یا به آن آسیب برساند.

علائم هشداردهنده برای نیاز به آنژیوگرافی

علائم هشداردهنده برای نیاز به آنژیوگرافی معمولاً به مشکلات جدی در سیستم قلبی و عروقی اشاره دارند.

یکی از شایع‌ ترین علائم، درد قفسه سینه است که می‌ تواند ناشی از انسداد یا تنگی عروق کرونر باشد.

این درد معمولاً به صورت فشار یا سنگینی در قفسه سینه تجربه می‌ شود و ممکن است با فعالیت بدنی یا استرس تشدید شود.

علاوه بر درد قفسه سینه، تنگی نفس، خستگی غیرمعمول، و احساس ضعف نیز می‌ توانند نشانه‌ های دیگری باشند که نشان‌دهنده نیاز به ارزیابی دقیق‌ تر از طریق آنژیوگرافی هستند.

به‌ ویژه در بیمارانی که دارای سابقه بیماری‌ های قلبی، فشار خون بالا یا دیابت هستند، این علائم می‌ توانند به وضوح نشان‌دهنده مشکلات جدی عروقی باشند.

دیگر علائم هشداردهنده شامل سرگیجه، حالت تهوع، تعریق بیش از حد و تورم در پاها یا شکم است.

این علائم می‌ توانند نشان‌ دهنده کاهش خونرسانی به اندام‌ها یا اختلال در عملکرد قلب باشند.

اگر این نشانه‌ ها همراه با درد قفسه سینه یا مشکلات تنفسی تجربه شوند، می‌ توانند به یک وضعیت اضطراری تبدیل شوند که نیاز به آنژیوگرافی فوری برای تشخیص دقیق و اقدامات درمانی داشته باشد.

در برخی موارد، حتی بدون درد قفسه سینه، اختلال در عملکرد قلب و کاهش جریان خون به سایر اعضای بدن ممکن است نیاز به آنژیوگرافی را تشدید کند.

بنابراین، تشخیص به موقع این علائم می‌ تواند به پیشگیری از مشکلات جدی‌ تر کمک کند.

انواع آنژیوگرافی

آنژیوگرافی بر اساس عضو مورد بررسی و روش انجام آن به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. برخی از مهم‌ترین انواع آنژیوگرافی عبارتند از:

جدول مقایسه‌ای انواع آنژیوگرافی:

نوع آنژیوگرافی	عضو مورد بررسی	کاربردها
قلب	عروق کرونر قلب	تشخیص بیماری‌های قلبی، برنامه‌ریزی برای عمل آنژیوپلاستی
مغز	رگ‌های خونی مغز	تشخیص آنوریسم، تنگ شدن رگ‌ها، خونریزی مغزی
کلیه	عروق کلیوی	تشخیص بیماری‌های کلیوی، برنامه‌ریزی برای پیوند کلیه
اندام‌ها	پاها، دست‌ها، روده‌ها	تشخیص ترومبوز، آمبولی، تومورها
دیجیتال	همه اندام‌ها	تصاویر با کیفیت بالاتر، تشخیص دقیق‌تر

چه نکات دیگری باید در مورد آنژیوگرافی بدانم؟

با اینکه آنژیوگرافی به طور کلی خطرات کمی دارد، اما بیماران باید بدانند که مانند هر عمل دیگری، آنژیوگرافی نیز احتمال بروز خطرات اندکی را دارد، اما خطر آن بسیار کمتر از چیزی است که درد قفسه سینه یا تنگی نفس را نادیده بگیرید.

پزشک قبل از شروع هر نوع برنامه درمانی، در مورد عوارض جانبی احتمالی آن با شما صحبت می‌کند.

به طور کلی آنژیوگرافی‌ها فقط در مواردی انجام می‌شوند که روش‌های تشخیصی دیگر مانند سی تی اسکن نمی‌توانند به طور دقیق مشکل سیستم قلبی عروقی بدن را تشخیص دهند.

آنژیوگرافی چگونه انجام می‌شود؟

رویکرد آنژیوگرافی با وارد کردن یک لوله ی نازک یا کاتتر به رگ های خونی نزدیک کشاله ران یا مچ دست شروع می شود.

سپس پزشک از یک ماده ی حاجب استفاده می کند تا هر گونه انسدادی را در شریان ها به طور دقیق شناسایی کند.

در این مرحله، از تجهیزات تصویربرداری اشعه ی ایکس برای شناسایی دقیق ناهنجاری های موجود استفاده می شود.

اگر انسدادی شناسایی شود، ممکن است از ابزارهای دیگری برای تعیین شدت مشکل و نوع برنامه ی درمانی مناسب برای شما استفاده شود.

با توجه به نوع مشکل شما، چند نوع درمان مختلف ممکن است توصیه شود.

برای مثال، اگر شما به بیماری عروق کرونری تشخیص داده شوید، پزشک ممکن است داروهایی مانند ضد پلاکت یا استاتین های پایین آورنده ی کلسترول را به شما توصیه کند تا خطر بیماری قلبی یا پیشرفت آن را کاهش دهد.

علاوه بر این رویکردهایی مانند استنت گذاری یا جراحی بای پس عروق کرونری نیز ممکن است توصیه شوند.

در موارد شدیدتر که داروها کافی نباشند ممکن است جراحی بای پس توصیه شود تا هرگونه آسیب موجود را ترمیم کند و یا از بروز مشکلات بیشتر در آینده پیشگیری شود.

آنژیوگرافی از دست

اهمیت آنژیوگرافی در تشخیص مشکلات قلبی

آنژیوگرافی یکی از مهم‌ ترین ابزارها در تشخیص مشکلات قلبی است، زیرا به پزشکان امکان می‌ دهد تا به طور دقیق و واضح وضعیت عروق کرونر قلب را مشاهده کنند.

این روش تصویربرداری، به ویژه در شناسایی انسداد یا تنگی عروق که عامل اصلی بسیاری از بیماری‌ های قلبی از جمله سکته قلبی و آنژین است، بسیار مفید است. آنژیوگرافی می‌ تواند به پزشکان کمک کند تا میزان و محل دقیق انسدادها را شناسایی کرده و تصمیم‌ گیری برای درمان مناسب را آسان‌ تر کند.

این اطلاعات دقیق می‌ تواند برای برنامه‌ ریزی اقدامات درمانی مانند آنژیوپلاستی، نصب استنت یا حتی جراحی قلب باز بسیار حیاتی باشد.

علاوه بر این، آنژیوگرافی به عنوان یک ابزار تشخیصی به پزشکان اجازه می‌ دهد تا بیماری‌ های قلبی را در مراحل اولیه شناسایی کنند، حتی پیش از آن که علائم قابل توجهی بروز کنند.

این امر می‌ تواند منجر به پیشگیری از بروز حملات قلبی و دیگر مشکلات شدیدتر شود.

از آنجا که بیماری‌ های قلبی اغلب در مراحل اولیه بدون علامت باقی می‌ مانند، آنژیوگرافی می‌ تواند به طور مؤثری بیماری‌هایی مانند بیماری عروق کرونر را شناسایی کند که در غیر این صورت ممکن بود دیر تشخیص داده شوند.

بنابراین، آنژیوگرافی نقش بسیار مهمی در پیشگیری از عوارض جدی و بهبود کیفیت زندگی بیماران قلبی ایفا می‌ کند.

چرا شرایط شما بعد از آنژیوگرافی باید به طور منظم بررسی شود؟

افرادی که مشکلاتی قلبی دارند یا به علت مشکلات دیگر مانند دیابت یا فشار خون بالا بیشتر در معرض خطر هستند، باید به طور منظم چکاپ شوند و آنژیوگرافی انجام دهند تا هرگونه تغییر خیلی زود شناسایی شود.

این کار می تواند به شناسایی مشکل قبل از جدی شدن آن کمک کند، به طوری که پزشک بتواند قبل از خارج از کنترل شدن شرایط درمان مناسب را شروع کند.

در طول آنژیوگرافی چه چیزی انتظار باید داشته باشید؟

زمانی که تحت آنژیوگرافی قرار می گیرید، از شما خواسته می شود روی تخت دراز بکشید تا از شما تصاویر اشعه ایکس گرفته شود و در صورت لزوم هرگونه انسدادی شناسایی شود.

این رویکرد معمولاً با توجه به شدت مشکل شما 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.

برای اکثر بیماران، تنها مقداری ناراحتی جزئی تجربه می‌شود و ممکن است برای کاهش درد، داروی بی حسی به شما تزریق شود.

بعد از رویکرد، شما باید استراحت کنید و بدن خود را هیدراته نگه دارید تا سریع ریکاوری شوید.

ممکن است مقداری خونریزی بعد از خارج شدن کاتتر داشته باشید اما نگران کننده نیست و با درمان مناسب مدت کوتاهی بعد قطع می شود.

آنژیوگرافی و به طور ویژه آنژیوگرافی عروق کرونری ابزار مهمی برای متخصصان قلب جهت تشخیص و ارزیابی انسداد در شریان های قلب می باشد.

نتایج این آزمایش به پزشک شما کمک می کند تا داروهای مناسب و هر درمان دیگری را که ممکن است برای سالم ماندن شما لازم باشد توصیه کند.

خطرات نادیده گرفتن نیاز به آنژیوگرافی

نادیده گرفتن نیاز به آنژیوگرافی می‌ تواند به شدت خطرناک باشد، زیرا بسیاری از مشکلات قلبی، مانند انسداد عروق کرونر، در مراحل اولیه خود علائم قابل توجهی ندارند و ممکن است به طور ناگهانی وخیم شوند.

بدون انجام آنژیوگرافی، انسدادهای کوچک یا مسدود شدن نسبی عروق قلبی ممکن است شناسایی نشوند و به تدریج به مشکلات جدی‌ تری مانند حمله قلبی منجر شوند.

این عدم تشخیص به موقع می‌ تواند باعث آسیب دائمی به عضله قلب شود و در نهایت به نارسایی قلبی منتهی شود که درمان آن بسیار پیچیده و هزینه‌ بر است.

علاوه بر این، در صورتی که نیاز به آنژیوگرافی نادیده گرفته شود، امکان پیشگیری از بروز سکته قلبی یا دیگر مشکلات عروقی کاهش می‌ یابد.

بسیاری از بیماران در مراحل پیشرفته‌ تر بیماری عروق کرونر با علائمی مانند درد شدید قفسه سینه، تنگی نفس یا ضعف شدید مواجه می‌ شوند که به دلیل تأخیر در تشخیص، وضعیت آنها به شدت وخیم شده است.

این تأخیر می‌ تواند منجر به افزایش خطر مرگ و میر و نیاز به درمان‌ های پرخطرتر مانند جراحی قلب شود.

بنابراین، نادیده گرفتن نیاز به آنژیوگرافی نه تنها درمان را پیچیده‌ تر می‌ کند، بلکه شانس بهبودی و پیشگیری از عوارض جدی را کاهش می‌ دهد.

دکتر پیمان اشرفی متخصص قلب در تهرانپارس