نارسایی قلبی در زنان به ویژه در زنان یائسه می تواند ناشی از فشار خون بالا، بیماری دریچه ای قلب، دیابت و بیماری عروق کرونر باشد.

افراد ممکن است نارسایی قلبی را متفاوت تجربه کنند. گاهی اوقات علائم به طور ناگهانی ظاهر می شوند و گاهی به آرامی در طول زمان ایجاد می شوند.

شایع ترین علائم نارسایی قلبی در زنان، تنگی نفس و تورم در قسمت پایین بدن است.

علائم نارسایی قلبی خفیف در زنان

علائم نارسایی قلبی خفیف در زنان ممکن است به تدریج بروز کنند و گاهی به‌طور واضح قابل تشخیص نباشند، اما معمولا شامل موارد زیر می‌شوند:

• تنگی نفس
• خستگی و ضعف عمومی
• تورم در پاها، مچ پا یا شکم
• کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزانه
• سرفه‌های مکرر یا خس‌خس سینه
• کاهش اشتها و تهوع
• ضربان قلب سریع یا غیرمنظم
• حالت‌های روانی مانند افسردگی یا اضطراب

علائم نارسایی قلبی شدید در زنان

نارسایی قلبی در مراحل پایانی یا شدید خود به معنای آن است که قلب به قدری ضعیف شده که نمی‌تواند خون را به‌طور مؤثر در بدن پمپاژ کند.

زمانی که این اتفاق می‌افتد، علائم نارسایی قلبی به شکل زیر روز می‌کند:

• تنگی نفس یا مشکل در تنفس
• ادم (جمع شدن مایع و تورم) در پاها، مچ پا و تنه
• ضربان قلب غیرعادی
• حملات غش
• تپش قلب
• خستگی (احساس خستگی یا ضعف)
• تهوع و کاهش اشتها
• کاهش یا افزایش غیرمنتظره وزن
• سرفه
• مشکل در تمرکز و فکر کردن

علاوه بر علائم جسمی که نارسایی قلبی در مراحل پایانی به همراه دارد، شایع است که بیماران مبتلا به نارسایی قلبی پیشرفته با علائم روانی مانند افسردگی یا اضطراب نسبت به آینده روبه‌رو شوند.

مشکلات خواب نیز در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی پیشرفته معمول است.

نشانه‌ های پنهان نارسایی قلبی در زنان

• خستگی غیرقابل توضیح
• کاهش توانایی در انجام فعالیت‌ های روزمره
• تنگی نفس هنگام فعالیت‌ های سبک یا استراحت
• افزایش وزن ناگهانی بدون دلیل مشخص
• تورم در پاها، مچ‌ ها یا شکم
• حالت تهوع یا ضعف عمومی
• اضطراب و احساس ناتوانی
• سردردهای مداوم
• درد یا فشار در قفسه سینه با فعالیت
• اختلالات خواب یا بیدار شدن در شب به دلیل تنگی نفس
• سرگیجه یا احساس سبکی سر
• کاهش اشتها
• اختلالات در تمرکز یا فراموشی
• پوست رنگ‌ پریده یا مایل به خاکی
• ضربان قلب غیرعادی یا تند

نشانه‌ های پنهان نارسایی قلبی در زنان ممکن است بسیار نامشخص و با دیگر مشکلات سلامتی مشابه باشد، به همین دلیل تشخیص زودهنگام این بیماری دشوار است.

بسیاری از این علائم مانند خستگی غیرقابل توضیح، تنگی نفس و تورم در پاها ممکن است ابتدا به عنوان مشکلات ساده‌ ای مانند استرس یا خستگی روزمره تلقی شوند.

این علائم می‌ توانند نشانه‌ هایی از مشکلات جدی در عملکرد قلب باشند که نیاز به توجه فوری دارند.

به طور خاص، زنان معمولاً علائم نارسایی قلبی را به صورت پنهان تجربه می‌ کنند که می‌ تواند به تأخیر در تشخیص منجر شود.

در واقع، نارسایی قلبی در زنان بیشتر به صورت نشانه‌ های غیرمستقیم و کم‌ علامت بروز می‌ کند.

این موضوع به دلیل تفاوت‌ های بیولوژیکی بین زنان و مردان است که باعث می‌ شود علائم نارسایی قلبی در زنان به شکل متفاوتی نمایان شوند.

زنان بیشتر ممکن است از مشکلاتی مانند اضطراب، کاهش اشتها، سرگیجه و ضعف عمومی رنج ببرند که به اشتباه به مشکلات دیگر نسبت داده می‌ شود.

به همین دلیل، تشخیص زودهنگام و توجه به این علائم می‌ تواند برای پیشگیری از عوارض جدی‌ تر نارسایی قلبی در زنان ضروری باشد.

تشخیص نارسایی قلبی در زنان

تشخیص نارسایی قلبی در زنان ممکن است پیچیده‌ تر از مردان باشد، زیرا علائم در زنان معمولاً خفیف‌ تر و متفاوت‌ تر بروز می‌ کند.

زنان بیشتر از درد قفسه سینه، تنگی نفس، خستگی و تورم در نواحی مختلف بدن رنج می‌ برند، که می‌ تواند به راحتی با سایر بیماری‌ ها اشتباه گرفته شود.

علاوه بر این، نارسایی قلبی در زنان ممکن است به صورت پنهانی و بدون علائم واضح آغاز شود، که باعث تأخیر در تشخیص می‌ شود.

پزشکان معمولاً برای تشخیص دقیق‌ تر از آزمایش‌ های مختلفی مانند اکوی قلب، تست‌ های عملکردی قلب، الکتروکاردیوگرام (EKG)، و بررسی سطح آنزیم‌ های قلبی استفاده می‌ کنند.

در کنار آزمایش‌ های فیزیکی و تصویربرداری، تاریخچه پزشکی بیمار نیز نقش مهمی در تشخیص نارسایی قلبی ایفا می‌ کند.

وجود عواملی مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌ های قلبی خانوادگی یا تغییرات هورمونی در زنان می‌ تواند خطر ابتلا به نارسایی قلبی را افزایش دهد.

علاوه بر این، پزشکان باید به دقت به علائم و شکایات بیماران توجه کنند و از آنجایی که زنان ممکن است علائم غیر معمولی از قبیل اضطراب، سرگیجه، یا کاهش اشتها را گزارش کنند، تشخیص دقیق‌ تر با بررسی دقیق‌ تر این نشانه‌ ها میسر خواهد بود.

تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌ تواند از پیشرفت نارسایی قلبی و عوارض جانبی آن جلوگیری کند.

عوامل خطر نارسایی قلبی در زنان و مردان

با اینکه عوامل خطر متداول برای نارسایی قلبی می توانند هم زنان و هم مردان را درگیر کنند، اما عوامل خطر دیگری نیز وجود دارد که نقش بیشتری در شروع نارسایی قلبی در زنان دارند.

این عوامل خطر شامل موارد زیر می‌شوند:

• کلسترول بالا
• فشار خون بالا
• چاقی
• دیابت
• سیگار کشیدن
• بی تحرکی
• ژنتیک
• سابقه خانوادگی‌ نارسایی قلبی
• برخی از عوامل خطر دیگری که قابل کنترل نیستند شامل یائسگی، عوارض بارداری و…

علائم قلب ضعیف همیشه واضح نیستند و به همین دلیل بررسی منظم عواملی همچون سطوح کلسترول، فشار خون و گلوکز از اهمیت زیادی برخوردار است.

زنان را باید تشویق کنید که چکاپ های منظم انجام دهند تا احتمال نارسایی قلبی یا حمله قلبی را کاهش دهند.

تفاوت‌ های نارسایی قلبی در زنان و مردان

نارسایی قلبی در زنان و مردان به دلایل مختلفی از جمله تفاوت‌ های بیولوژیکی و هورمونی تفاوت‌ هایی در علائم و الگوهای بیماری ایجاد می‌ کند.

در زنان، نارسایی قلبی بیشتر به شکل نارسایی قلبی با عملکرد حفظ شده (HFpEF) ظاهر می‌ شود که در آن قلب هنوز توانایی پمپاژ خون را دارد، اما ظرفیت آن برای پر کردن خود کاهش یافته است.

این نوع نارسایی قلبی در زنان به ویژه در دوران پس از یائسگی شایع‌ تر است و می‌ تواند با فشار خون بالا، چربی خون بالا و دیابت ارتباط داشته باشد.

در حالی که مردان بیشتر از نارسایی قلبی با عملکرد کاهش یافته (HFrEF) رنج می‌ برند که در آن پمپاژ خون به طور قابل توجهی کاهش می‌ یابد.

این تفاوت‌ ها به این معناست که درمان‌ ها و مدیریت‌ های نارسایی قلبی در زنان و مردان ممکن است متفاوت باشد.

علاوه بر تفاوت‌ های نوع نارسایی، علائم نارسایی قلبی در زنان معمولاً متفاوت از مردان است.

زنان بیشتر علائمی مانند خستگی مفرط، تنگی نفس، تورم در پاها و مشکلات خواب را تجربه می‌ کنند که ممکن است به اشتباه به سایر مشکلات ربط داده شود.

در حالی که مردان معمولاً از درد قفسه سینه و علائم واضح‌ تری مانند تپش قلب شدید یا غش شکایت می‌ کنند.

زنان به دلیل تفاوت‌ های هورمونی ممکن است نسبت به مردان حساسیت بیشتری به برخی از علائم و شرایط فشارآور نشان دهند.

این تفاوت‌ ها می‌ تواند تشخیص و درمان نارسایی قلبی را در زنان پیچیده‌ تر کند و نیاز به توجه دقیق‌ تر به علائم غیرمعمول و مشاوره پزشکی داشته باشد.

نارسایی قلبی در زنان چگونه درمان می‌شود؟

آموزش بخشی مهم از درمان نارسایی قلبی در زنان است. تیم درمانی با شما درباره اهمیت موارد زیر صحبت خواهد کرد:

• کنترل فشار خون و قند خون (اگر دیابت دارید)
• رعایت یک رژیم غذایی سالم برای قلب، از جمله کنترل سدیم
• انجام برخی از ورزش‌های سبک
• شناسایی علائم هشداردهنده کوچک در بدن مانند تورم یا افزایش وزن
• خواب کافی
• کاهش وزن در صورت لزوم
• ترک سیگار
• اجتناب از الکل

داروهای نارسایی قلبی برای زنان

ما داروهای معمول تجویز شده برای نارسایی قلبی را در زیر لیست کرده‌ایم. این داروها بر اساس کلاس دارویی سازماندهی شده‌اند.

کلاس دارویی گروهی از داروها هستند که از نظر خاصی مشابه یکدیگرند.

برای مثال، ممکن است همه داروهای یک کلاس یک ترکیب فعال مشابه داشته باشند یا یک مشکل مشابه را درمان کنند.

پزشک شما توضیح خواهد داد که کدام داروها برای شما لازم است و چرا به آنها نیاز دارید.

مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors)

مهارکننده‌های ACE به پمپاژ بهتر قلب کمک کرده، رگ‌های خونی را گشاد (دیواره) می‌کنند تا خون بتواند بهتر در بدن شما جریان یابد، فشار خون شما را کنترل می‌کنند، خطر حمله قلبی را کاهش می‌دهند و از تشدید نارسایی قلبی توسط هورمون‌های استرس جلوگیری می‌کنند.

مهارکننده‌های ACE شامل موارد زیر هستند:

• کاپتوپریل (Capoten®)
• انالاپریل (Vasotec®)
• فوزینوپریل (Monopril®)
• لیزینوپریل (Prinivil®، Zestril®)
• پرندیپریل (Aceon®)
• کویناپریل (Accupril®)
• رامپریل (Altace®)
• تراندولاپریل (Mavik®)

مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین ۲ (ARBs)

ARBs به پمپاژ بهتر قلب کمک کرده و رگ‌های خونی را گشاد کرده تا خون بهتر بتواند در بدن جریان یابد.

این داروها شامل موارد زیر هستند:

• کندسارتان (Atacand®)
• لوسارتان (Cozaar®)
• تلمیسارتان (Micardis®)
• والزارتان (Diovan®)

مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین ۲ + مهارکننده نپریلیسین (ARNIs)

ARNIs به درمان نارسایی قلبی شدید با بخش کاهش‌دهنده جریان خون کمک می‌کند و فشار خون را پایین می‌آورد.

مثالی از ARNI عبارت است از ساکوبیتریل-والسارتان (Entresto®).

بتابلوکرها

بتابلوکرها بار کاری قلب را کاهش داده، به پمپاژ بهتر قلب کمک کرده، فشار خون شما را کنترل می‌کنند، خطر حمله قلبی را کاهش می‌دهند، از تشدید نارسایی قلبی توسط هورمون‌های استرس جلوگیری کرده و ضربان قلب شما را منظم نگه می‌دارند.

بتابلوکرها شامل موارد زیر هستند:

• بیسوپرولول (Zebeta®)
• کارودیلول (Coreg®، Coreg CR®)
• متوپرولول سوکینات (Toprol XL®)
• نبولوول (Bystolic®)

دیگوکسین

دیگوکسین ضربان قلب شما را کاهش می‌دهد، به افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی و نارسایی قلبی کمک می‌کند و به افرادی که علائم دارند علی‌رغم مصرف داروهای دیگر کمک می‌کند.

دیگوکسین‌ها تحت نام‌های مختلف تجاری از جمله Cardoxin®، Digitek®، Digox® و Lanoxin® به فروش می‌رسند.

ادرارآورها (داروهای آب‌ریز)

ادرارآورها مایع اضافی بدن را از بین می‌برند، به پمپاژ بهتر قلب کمک می‌کنند، تنفس شما را آسان‌تر می‌کنند، تورم در شکم، پاها و مچ پا را کاهش می‌دهند و فشار خون شما را پایین می‌آورند.

ادرارآورها شامل موارد زیر هستند:

• بومتانید (Bumex®)
• کلروتیازید (Diuril®)
• هیدروکلروتیازید، HCTZ (Esidrix®، HydroDIURIL®)
• اینداپامید (Lozol®)
• فوروزمید (Lasix®)
• متولازون (Zaroxolyn®)
• تورسومید (Demadex®)

هیدرالازین و ایزوسوربید دینیتریت

ایزوسوربید (Isordil®) و هیدرالازین (Apresoline®، BiDil®) رگ‌های خونی را گشاد می‌کنند تا خون بتواند بهتر در بدن جریان یابد و فشار خون شما را پایین می‌آورند.

مهارکننده کانال I(f)

ایواربرادین (Corlanor®) یک مهارکننده کانال I(f) است که ضربان قلب شما را کاهش می‌دهد.

آنتاگونیست‌های گیرنده مینرالوکورتیکوئید (MRAs)

آنتاگونیست‌های گیرنده مینرالوکورتیکوئید که به نام آنتاگونیست‌های آلدوسترون نیز شناخته می‌شوند، از تأثیر هورمون‌های استرس بر تشدید نارسایی قلبی جلوگیری می‌کنند و سطح پتاسیم خون شما را افزایش می‌دهند.

• اپلرنون (Inspra®)
• اسپیرونولاکتون (Aldactone®)

مهارکننده‌های هم‌انتقال‌دهنده سدیم-گلوکز ۲ (SGLT 2 inhibitors)

مهارکننده‌های SGLT 2 خطر بستری شدن برای نارسایی قلبی را کاهش می‌دهند.

دانشمندان در حال تحقیق هستند که چگونه این داروها این اثر را دارند. این داروها شامل موارد زیر هستند:

• دافاگلیفلوزین (Farxiga®)
• امپاگلیفلوزین (Jardiance®)

عمل نارسایی قلبی در زنان

متخصص قلب و عروق ممکن است جراحی برای کاشت یک دستگاه پزشکی که به عملکرد مؤثرتر قلب کمک می‌کند را پیشنهاد دهد.

• ضربان‌ساز: دستگاهی که ضربان قلب را در افراد با ضربان قلب کند یا نامنظم ثابت نگه می‌دارد.
• دستگاه دفیبریلاتور قابل کاشت (ICD): دستگاهی که ضربان قلب را نظارت کرده و در صورت نیاز شوک الکتریکی برای تنظیم ضربان طبیعی ارسال می‌کند.
• دستگاه کمکی بطن چپ (LVAD): دستگاهی که عملکرد پمپاژ قلب را بر عهده می‌گیرد.

افرادی که نارسایی قلبی پیشرفته دارند ممکن است کاندیدای پیوند قلب باشند.

در پیوند قلب، قلب بیمار را با قلب اهدایی از فردی که فوت کرده است، تعویض می‌کنند.

زنان چگونه می‌توانند از نارسایی قلبی پیشگیری کنند؟‌

اقدامات زیادی برای تغییر سبک زندگی وجود دارند که می توانند احتمال ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهند که عبارتند از:

• ترک سیگار
• ورزش منظم، شروع با پیاده روی روزانه
• حفظ یک وزن سالم
• داشتن یک رژیم غذایی متعادل
• مدیریت استرس
• محدود کردن مصرف الکل
• کنترل مشکلات سلامتی دیگر از جمله‌ فشار‌خون بالا و دیابت

از پزشک خود بخواهید سلامت قلب شما را چک کرده و علائم خطر کلیدی دیگر را بررسی کند.

دکتر پیمان اشرفی متخصص قلب در تهرانپارس