درمان گرفتگی عروق قلب بعد استنت

درمان انسداد ثانویه عروق قلبی، یعنی زمانی که پس از استنت‌گذاری اولیه، رگ مجدداً دچار تنگی یا انسداد می‌شود، نیازمند رویکردی دقیق و تخصصی است.

بسته به شدت گرفتگی، نوع استنت قبلی، وضعیت بیمار و آناتومی عروق، پزشک یکی از چندین روش درمانی را انتخاب می‌کند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

استفاده مجدد از استنت (Re-stenting) با تکنیک Crush Stenting

در این روش، یک استنت جدید روی استنت قبلی قرار داده می‌شود، به‌ویژه اگر تنگی در ناحیه‌ی دوشاخه‌ای رگ (Bifurcation) باشد.

روش Crush Stenting در چنین شرایطی کاربرد دارد، زیرا با استفاده از دو استنت، جریان خون در شاخه اصلی و جانبی حفظ می‌شود.

این تکنیک به‌ویژه در بیماران با آناتومی پیچیده یا درگیر شدن همزمان دو شاخه از رگ مؤثر است.

اجرای صحیح Crush Stenting نیازمند تجهیزات پیشرفته و تجربه‌ی بالا از سوی متخصص است.

در این روش، استنت شاخه جانبی ابتدا باز شده و سپس با باز کردن استنت شاخه اصلی، بخشی از آن به دیواره فشرده می‌شود.

در نهایت، دو بالون در دو شاخه به‌طور هم‌زمان باد می‌شوند تا هر دو مسیر باز بماند.

این روش اگرچه پیچیده‌تر از روش‌های ساده است، اما شانس موفقیت و باز ماندن عروق را افزایش می‌دهد.

استفاده از بالون دارویی (Drug-Eluting Balloon – DEB)

در برخی موارد که تنگی خفیف تا متوسط وجود دارد، پزشک ممکن است به جای گذاشتن استنت دوم، از بالون دارویی استفاده کند.

این بالون حاوی دارویی است که هنگام باد شدن به دیواره‌ی رگ منتقل می‌شود و از رشد مجدد بافت جلوگیری می‌کند.

این روش برای بیمارانی که قبلاً استنت داشته‌اند و نمی‌خواهند دوباره فلز در رگ‌شان قرار بگیرد، گزینه‌ای مناسب است.

مزیت بالون دارویی این است که بدون باقی گذاشتن جسم خارجی جدید، ناحیه‌ی تنگ‌شده را درمان می‌کند و خطر لخته شدن خون و التهاب را کاهش می‌دهد.

با این حال، برای تنگی‌های شدید یا انسداد کامل مناسب نیست و بیشتر در موارد انتخاب‌شده توسط پزشک به‌کار می‌رود.

این روش اغلب در بیماران با ریسک بالای جراحی یا داروی ضدانعقاد طولانی‌مدت استفاده می‌شود.

آبلاسیون با لیزر یا روتابلیشن (Rotablation)

در مواردی که بافت سفت، کلسیم‌دار یا لخته‌های مقاوم داخل استنت تشکیل شده باشد، ممکن است روش‌های مکانیکی مانند روتابلیشن (تراشیدن با مته چرخان) یا لیزرآبلاسیون به کار برود.

این روش‌ها مواد اضافی داخل رگ یا استنت را از بین می‌برند و مسیر را برای درمان‌های بعدی هموار می‌کنند.

روتابلیشن به‌خصوص زمانی استفاده می‌شود که بالون یا استنت جدید نتواند به‌درستی در محل انسداد باز شود.

در این روش، یک مته کوچک با سرعت بسیار بالا می‌چرخد و پلاک یا کلسیم سخت‌شده را حذف می‌کند.

این تکنیک اگرچه پیچیده‌تر است، اما در موارد سخت و مقاوم، موفقیت بالایی دارد و اغلب به عنوان پیش‌درمان برای قرار دادن استنت جدید یا بالون دارویی استفاده می‌شود.

جراحی بای‌ پس قلبی (CABG)

اگر چندین بار انسداد در یک ناحیه اتفاق افتاده باشد یا استنت‌گذاری‌های قبلی مؤثر واقع نشده باشند، پزشک ممکن است روش بای‌پس قلبی را توصیه کند.

در این روش، با استفاده از یک رگ از جای دیگر بدن (مانند پا یا قفسه سینه)، مسیر جدیدی برای عبور خون به‌ دور از ناحیه‌ی مسدودشده ایجاد می‌شود.

بای‌پس قلبی معمولاً برای بیمارانی پیشنهاد می‌شود که آناتومی عروق‌شان پیچیده است یا استنت‌گذاری دیگر پاسخگو نیست.

اگرچه این روش جراحی بزرگ محسوب می‌شود، اما در برخی بیماران بهترین گزینه برای جلوگیری از سکته قلبی و حفظ کیفیت زندگی است.

دوران نقاهت آن نسبت به آنژیوپلاستی طولانی‌تر است، اما نتایج بلندمدت خوبی دارد.

درمان دارویی و کنترل فاکتورهای خطر

در برخی بیماران که انسداد مجدد خفیف است یا ریسک جراحی و آنژیوپلاستی برای‌شان بالاست، پزشک ممکن است فقط به درمان دارویی بسنده کند.

این شامل استفاده از داروهای ضد پلاکت قوی‌تر، کاهش کلسترول، کنترل دیابت و فشار خون و همچنین تجویز نیترات‌ها یا بتابلاکرها برای بهبود خون‌رسانی قلب است.

اگرچه درمان دارویی به‌تنهایی نمی‌تواند انسداد فیزیکی را از بین ببرد، اما ممکن است علائم بیمار را کاهش دهد و پیشرفت بیماری را کند کند.

این رویکرد بیشتر در بیماران مسن، ضعیف یا دارای چند بیماری زمینه‌ای استفاده می‌شود که انجام جراحی یا قرار دادن استنت مجدد برای‌شان پرخطر است.

کنترل سبک زندگی نیز بخش جدایی‌ناپذیر این مسیر درمانی است.