آمبولیزاسیون پروستات

آمبولیزاسیون پروستات یا(Prostate Artery Embolization) یک روش درمانی کم‌تهاجمی برای درمان بزرگ شدن پروستات (هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات) است.

در این روش، رادیولوژیست‌های متخصص با مسدود کردن عروق خونی تغذیه‌کننده پروستات، جریان خون به این غده را کاهش داده و در نتیجه حجم آن را کوچک می‌کنند.

این فرایند معمولاً به وسیله‌ی کاتتر و با استفاده از مواد مخصوص انجام می‌شود که موجب ایجاد لخته‌های خونی در عروق هدف می‌شود.

آمبولیزاسیون شریان پروستات (PAE) چیست؟

بزرگ شدن پروستات (که به عنوان هیپرپلازی خوش ‌خیم پروستات یا BPH شناخته می‌ شود) باعث افزایش دفعات ادرار، احساس فوریت برای ادرار کردن، افزایش میزان ادرار (به ویژه در شب)، ضعیف شدن جریان ادرار و تخلیه ناقص مثانه می‌ شود.

این علائم می‌ توانند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر گذاشته و ناراحتی‌ های زیادی ایجاد کنند.

با افزایش سن مردان، غده پروستات به تدریج بزرگ ‌تر می‌ شود و مجرای ادرار را تحت فشار قرار می دهد و در نتیجه جریان ادرار کندتر و ضعیف‌ تر می شود.

آمبولیزاسیون شریان پروستات یک روش کم ‌تهاجمی است که توسط رادیولوژیست های مداخله‌ ای انجام می‌ شود.

در این روش، خون رسانی به بخش‌ هایی از پروستات که بزرگ شده اند مسدود شده و باعث کاهش اندازه پروستات و در نتیجه بهبود علائم بیماری می ‌شود.

زمان انجام آمبولیزاسیون پروستات

آمبولیزاسیون شریان پروستات همانند آنژیوگرافی پروستات یک درمان غیرجراحی است که معمولا به صورت سرپایی انجام می ‌شود و نیازی به قرار دادن سوند ادرار ندارد.

این روش توسط یک رادیولوژیست متخصص و مجرب در یک اتاق مخصوص انجام می‌ شود که برای انجام این گونه عمل ‌های تخصصی تجهیز شده است.

چگونه برای عمل آمبولیزاسیون شریان پروستات آماده شویم؟

پزشک شما زمان دقیق عمل و هرگونه آمادگی لازم را به شما اطلاع خواهد داد.

• این عمل به صورت سرپایی انجام می شود اما ممکن است به یک شب بستری نیاز داشته باشد.
• قبل از انجام PAE، باید چهار ساعت ناشتا باشید زیرا برای راحتی شما در طول عمل، از آرام بخش استفاده می‌ شود.
• می ‌توانید داروهای معمول خود را با یک جرعه آب مصرف کنید، مگر اینکه پزشک مصرف آنها را قطع کند.
• اگر از داروهای رقیق‌ کننده خون یا روغن ماهی یا کریل استفاده می‌ کنید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا این داروها نیز خطر خونریزی را افزایش می ‌دهند. ممکن است لازم باشد مصرف این داروها چند روز قبل از عمل متوقف شود.
• تمام حساسیت های خود را به پزشکتان اطلاع دهید. همچنین اگر قبلاً به ماده کنتراست داخل وریدی (ماده رنگی که برای رادیولوژی کلیه و سی ‌تی اسکن استفاده می ‌شود) واکنش نشان داده‌ اید یا هرگونه مشکل عملکرد کلیوی دارید، باید پزشک خود را در جریان بگذارید.

آمبولیزاسیون پروستات چگونه انجام می شود؟

در این روش، جریان خون به رگ ‌هایی که بخش مرکزی پروستات را تغذیه می‌ کنند، کم یا قطع می ‌شود در نتیجه، پروستات کوچک ‌تر شده و علائم بیماری بهبود می یابد.

معمولاً یک یا دو رگ در هر طرف (راست و چپ) وجود دارد که خون را به پروستات می‌ رسانند.

پزشک کاتتر کوچک را در یکی از رگ‌ های مچ دست، بالای بازو یا کشاله ران شما وارد می‌ کند.

محل ورود کاتتر ممکن است به دلیل آناتومی هر شخص، متفاوت باشد.

سپس کاتتر را با کمک تصویربرداری، به داخل هر یک از شریان ‌های پروستات هدایت می ‌کند.

ذرات میکروسکوپی (ذراتی کوچک تر از یک دانه شن) نیز به داخل شریان ‌های پروستات تزریق می ‌شوند که جریان خون به بافت‌ های مرکزی پروستات را مسدود کرده و باعث کوچک شدن آن می ‌شود.

این فرایند معمولاً بدون نیاز به بیهوشی عمومی انجام می‌ شود و بیمار تنها بی‌ حسی موضعی دریافت می‌ کند.

به همین دلیل، بسیاری از بیماران می‌ توانند همان روز یا یک روز بعد از انجام این روش از بیمارستان ترخیص شوند.

مدت زمان انجام آمبولیزاسیون معمولاً بین ۹۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول می‌ کشد، اما ممکن است بسته به شرایط بیمار و پیچیدگی عروق خونی، کمی طولانی‌ تر شود.

پس از پایان تزریق ذرات، کاتتر خارج شده و محل ورود آن پانسمان می‌ شود.

بیشتر بیماران در چند روز اول پس از انجام آمبولیزاسیون ممکن است علائمی مانند درد خفیف، احساس تکرر ادرار یا سوزش هنگام ادرار را تجربه کنند که معمولا طی یک تا دو هفته بهبود می‌ یابند.

کاهش محسوس در علائم ادراری معمولاً طی چند هفته پس از انجام این روش دیده می‌ شود، هرچند روند کوچک شدن پروستات ممکن است تا چند ماه ادامه داشته باشد.

آمبولیزاسیون برای چه کسانی مناسب است؟

• مردان مبتلا به بزرگی خوش‌ خیم پروستات (BPH) با علائم آزاردهنده
• افرادی که به درمان دارویی پاسخ مناسبی نمی‌ دهند
• کسانی که تمایلی به انجام جراحی باز یا TURP ندارند
• بیماران دارای ریسک بالای بیهوشی یا مشکلات زمینه‌ ای قلبی و ریوی
• افراد مسن که تحمل جراحی یا بیهوشی عمومی را ندارند
• کسانی که می‌ خواهند عملکرد جنسی‌ شان حفظ شود
• بیماران با حجم پروستات بزرگ‌ تر از حد معمول
• افرادی که قبلا جراحی پروستات داشته‌ اند و علائم مجدد دارند
• کسانی که ترجیح می‌ دهند دوران نقاهت کوتاه‌ تری داشته باشند
• بیمارانی که به دنبال گزینه‌ ای کم‌ تهاجمی و با عوارض کمتر هستند

آمبولیزاسیون پروستات بیشتر برای مردانی توصیه می‌ شود که دچار علائم آزاردهنده بزرگی خوش‌ خیم پروستات شده‌ اند، اما یا از مصرف دارو نتیجه نگرفته‌ اند، یا به دلایل پزشکی نمی‌ توانند تحت جراحی قرار بگیرند.

این روش برای افرادی که حجم پروستات آن‌ ها بزرگ است یا جراحی باز برای آن‌ ها ریسک بالایی دارد، گزینه‌ ای ایمن، کم‌ تهاجمی و مؤثر محسوب می‌ شود.

بسیاری از بیماران به دلیل نگرانی از عوارض جراحی سنتی، مانند اختلال نعوظ یا بی‌ اختیاری ادرار، به سراغ آمبولیزاسیون می‌ روند.

این روش معمولا تأثیر منفی بر عملکرد جنسی ندارد و با زمان بهبودی کوتاه‌ تری نسبت به جراحی همراه است، به همین دلیل، در سال‌ های اخیر به عنوان یک جایگزین محبوب برای درمان BPH مورد توجه قرار گرفته است.

پس از عمل آمبولیزاسیون شریان پروستات چه احساسی خواهم داشت؟

پس از انجام عمل، شما به بخش ریکاوری منتقل خواهید شد.

در این بخش، پرستاران نظارت ‌های معمول مانند بررسی ضربان قلب و فشار خون برای اطمینان از عدم وجود عوارض جانبی غیرمنتظره را انجام می‌ دهند.

آنها همچنین محل ورود سوزن را کنترل می کنند که مطمئن شوند خونریزی وجود ندارد.

مراقبت ‌های ویژه‌ ای برای جلوگیری از خونریزی یا کبودی در محل ورود سوزن انجام می ‌شود.

برای مدتی، ممکن است یک گیره یا بانداژ فشاری روی محل ورود سوزن (در کشاله ران، بازو یا مچ) قرار گیرد.

علاوه بر این، لازم است مدتی را در رختخواب استراحت کنید. اگر محل ورود سوزن در کشاله ران باشد، استراحت شما تا چهار ساعت طول خواهد کشید.

اگر محل ورود در بازو یا مچ باشد، ممکن است زودتر بتوانید کمی حرکت کنید.

پس از کنترل هرگونه درد و پس از یک دوره نظارت، به بخش (اگر در بیمارستان بستری شده اید) یا برای ترخیص منتقل خواهید شد.

پس از انجام این عمل، ممکن است چند روزی احساس ناراحتی و کمی درد داشته باشید.

این کاملا طبیعی است و به مرور زمان بهتر خواهد شد. ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• تکرر ادرار
• احساس درد هنگام ادرار
• مشاهده مقدار کمی خون در ادرار
• کبودی اطراف محل سوزن
• یبوست

اگر درد شما شدید بود، پزشک برایتان مسکن تجویز خواهد کرد.

توصیه می‌ شود که پس از عمل چند روزی استراحت کنید تا بدنتان فرصت بهبود پیدا کند.

گاهی برخی افراد ممکن است احساس خستگی شدیدی داشته باشند که این احساس معمولاً پس از یک هفته برطرف می ‌شود.

مزایای آمبولیزاسیون پروستات

در ادامه به بررسی این مزایا می پردازیم:

کم‌ تهاجمی بودن:

برخلاف جراحی باز، در PAE برش بزرگی ایجاد نمی‌شود.

این روش از طریق کاتتر انجام می‌شود و نیاز به دوره نقاهت کوتاه‌تر و بستری کمتر دارد​

کاهش خطرات و عوارض جانبی:

از آنجا که این روش بدون نیاز به برش و بدون دستکاری مستقیم پروستات انجام می‌شود، خطر خونریزی، عفونت، و عوارضی نظیر ناتوانی جنسی و بی‌اختیاری ادرار که ممکن است با جراحی سنتی رخ دهد، کاهش می‌یابد​

بهبود علائم ادراری:

PAE به کاهش علائم ادراری مانند تکرر ادرار، شب‌ادراری، و کاهش جریان ادرار کمک می‌کند.

اکثر بیماران گزارش کرده‌اند که پس از انجام این روش، کیفیت زندگی آنها بهبود یافته است​

بازگشت سریع به فعالیت‌های روزمره:

با توجه به دوره نقاهت کوتاه‌تر، بیماران می‌توانند زودتر به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند و نیاز به بستری طولانی‌مدت ندارند.

جایگزینی برای بیمارانی که گزینه جراحی نیستند:

این روش می‌تواند برای بیمارانی که به دلیل مشکلات پزشکی نمی‌توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند، گزینه مناسبی باشد.

این مزایا باعث شده‌اند تا PAE به عنوان یک گزینه درمانی موثر و ایمن برای بیماران مبتلا به بزرگی پروستات مورد استفاده قرار گیرد.

عمل آمبولیزاسیون شریان پروستات چقدر موفقیت ‌آمیز است؟

بیش از ۹۰ درصد مردان تنها یک یا دو هفته پس از انجام این عمل، متوجه بهبود قابل توجهی در علائم خود می ‌شوند.

این بهبود به دلیل کاهش اندازه پروستات و افزایش جریان ادرار اتفاق می‌ افتد. هرچند این روش نیز ممکن است با عوارضی همراه باشد.

در حدود ۱۰ درصد موارد، به دلیل کوچک بودن برخی از رگ‌ های پروستات، ممکن است عمل به طور کامل موفقیت ‌آمیز نباشد یا علائم بیماری زودتر از موعد بازگردند.

لازم به ذکر است که پزشک می ‌تواند سایر روش‌ های درمانی مانند جراحی TURP را به جای این عمل پیشنهاد دهد.

به طور کلی، آمبولیزاسیون شریان پروستات یک روش درمانی ایمن و موثر برای درمان مشکلات پروستات است که به بسیاری از مردان کمک کرده است تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

عوارض آمبولیزاسیون پروستات

اگرچه آمبولیزاسیون پروستات به‌ عنوان یک روش کم‌ تهاجمی شناخته می‌ شود، اما مانند هر مداخله پزشکی دیگر ممکن است با عوارضی همراه باشد.

شایع‌ ترین عوارض شامل درد خفیف در ناحیه لگن، احساس سوزش هنگام ادرار، تکرر ادرار یا نیاز فوری به دفع ادرار در روزهای اول پس از انجام عمل است.

این علائم معمولاً موقتی هستند و طی چند روز تا دو هفته بهبود پیدا می‌ کنند.

در برخی موارد نادر، ممکن است عوارضی مانند تب خفیف، تهوع یا بی‌ حسی گذرا در اندام تحتانی مشاهده شود که به‌ عنوان واکنش بدن به ذرات تزریقی یا پاسخ التهابی در ناحیه تحت درمان در نظر گرفته می‌ شود.

در صورت ورود ذرات انسدادی به رگ‌ های دیگر به‌ جز شریان‌ های پروستات، احتمال آسیب به بافت‌ های مجاور وجود دارد، هرچند این اتفاق به ندرت و در صورت بی‌ تجربه بودن تیم درمانی رخ می‌ دهد.

یکی از نگرانی‌ های بیماران در مورد عوارض جنسی پس از آمبولیزاسیون است.

خوشبختانه برخلاف برخی روش‌ های جراحی سنتی مانند TURP، در آمبولیزاسیون احتمال اختلال در نعوظ یا انزال بسیار پایین است.

در واقع، بسیاری از مطالعات نشان داده‌ اند که این روش تأثیر منفی قابل‌ توجهی بر عملکرد جنسی ندارد و حتی در برخی بیماران، با بهبود علائم ادراری، کیفیت زندگی جنسی نیز افزایش می‌ یابد.

هزینه آمبولیزاسیون پروستات

هزینه آمبولیزاسیون پروستات تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که از جمله مهم‌ ترین آن‌ ها می‌ توان به محل انجام عمل (بیمارستان دولتی یا خصوصی)، میزان تخصص تیم پزشکی، تجهیزات مورد استفاده و نیاز به خدمات جانبی مانند تصویربرداری پیشرفته اشاره کرد.

وضعیت سلامت عمومی بیمار، پیچیدگی آناتومی عروق خونی و نیاز به بررسی‌ های بیشتر پیش از عمل می‌ تواند در تعیین هزینه نهایی مؤثر باشد.

از سوی دیگر، این روش معمولا به‌ صورت سرپایی یا با بستری کوتاه‌ مدت انجام می‌ شود که در مقایسه با روش‌ های جراحی سنتی می‌ تواند به کاهش هزینه‌ های مرتبط با بستری، مراقبت‌ های پس از عمل و دوران نقاهت کمک کند.

در برخی موارد، بیمه‌ های درمانی بخشی از هزینه را پوشش می‌ دهند، اما این موضوع بسته به نوع بیمه و سیاست‌ های مراکز درمانی متفاوت است.

به همین دلیل، مشاوره مستقیم با مرکز درمانی پیش از تصمیم‌ گیری نهایی توصیه می‌ شود.

دکتر اشرفی متخصص قلب در شرق تهران