آنژیوپلاستی یک روش درمانی مداخله ای است که برای باز کردن شریان های مسدود یا تنگ شده در قلب به کار می رود.
این روش به ویژه برای بیمارانی که دچار بیماری عروق کرونری هستند و شریان های قلبشان به دلیل تجمع پلاک های چربی، کلسیم یا سایر رسوبات باریک و مسدود شده اند، مناسب است.
در طی آنژیوپلاستی، یک بالون کوچک که بر روی کاتتری قرار دارد، از طریق رگ های خونی به محل انسداد هدایت می شود و پس از آنکه در محل تنگی قرار گرفت، باد می شود تا دیواره شریان را فشرده کرده و جریان خون را بهبود بخشد.
به‌علاوه، در بسیاری از موارد از استنت یا فنر برای نگهداری شریان باز و جلوگیری از انسداد مجدد استفاده می شود.
آنژیوپلاستی کرونری به عنوان یک روش کم تهاجمی نسبت به جراحی بای پس عروق کرونری (CABG) شناخته می شود و می تواند گزینه ای مناسب برای بیمارانی باشد که نمی خواهند یا نمی توانند تحت عمل جراحی باز قرار گیرند.
این روش نه تنها به کاهش علائم بیماری عروق کرونری کمک می کند، بلکه کیفیت زندگی بیماران را نیز بهبود می بخشد.
یکی از مزایای مهم آنژیوپلاستی این است که دوره بهبودی آن کوتاه تر از جراحی باز است و معمولاً نیازی به بستری طولانی مدت ندارد.
انواع آنژیوپلاستی
آنژیوپلاستی به روش های مختلفی انجام می شود که هر کدام برای شرایط خاص بیماری عروق کرونری طراحی شده اند.
این روش ها شامل آنژیوپلاستی با بالون، آنژیوپلاستی با استنت، آنژیوپلاستی با لیزر و آنژیوپلاستی با روتابلاتور می باشند.
آنژیوپلاستی با بالون
این روش معمول ترین نوع آنژیوپلاستی است که در آن یک بالون کوچک بر روی کاتتری قرار داده می شود.
بالون به محل انسداد یا تنگی شریان هدایت می شود و پس از قرار گرفتن در محل، باد می شود تا پلاک های مسدودکننده شریان را فشرده کرده و باعث باز شدن مسیر جریان خون شود.
این روش برای تنگی های محدود و کوچک معمولاً مناسب است.
آنژیوپلاستی با استنت
در این روش، علاوه بر استفاده از بالون برای باز کردن شریان، یک استنت (فنر فلزی کوچک) نیز در محل انسداد قرار داده می شود.
استنت به طور دائمی در شریان باقی می ماند و به عنوان یک چارچوب عمل می کند تا شریان را باز نگه دارد و از تنگی مجدد جلوگیری کند.
این روش برای انسدادهای شدیدتر و مزمن معمولاً استفاده می شود.
آنژیوپلاستی با لیزر
در این روش، از لیزر برای برداشتن پلاک های مسدودکننده شریان ها استفاده می شود.
لیزر با تمرکز بر روی رسوبات چربی یا کلسیم در شریان‌ها، آن ها را تبخیر می کند و مسیر جریان خون را باز می کند.
این روش بیشتر در شرایطی که پلاک ها بسیار سخت و مقاوم هستند، به کار می رود.
آنژیوپلاستی با روتابلاتور
روتابلاتور یک دستگاه خاص است که برای شکستن رسوبات کلسیمی سخت در دیواره های شریان ها طراحی شده است.
این دستگاه به طور مکانیکی و با استفاده از یک مته چرخان، رسوبات سخت کلسیم را خرد کرده و اجازه می دهد تا بالون برای باز کردن شریان استفاده شود.
این روش بیشتر در مواردی که شریان ها به‌دلیل رسوبات کلسیمی بسیار سفت شده اند، کاربرد دارد.
چه ضایعاتی با آنژیوپلاستی درمان می شوند؟
آنژیوپلاستی ضایعات پیچیده، روشی برای درمان تنگی‌ها و انسدادهای شدید و پیچیده عروق کرونری (رگ‌های خون‌رسان قلب) است.
این ضایعات اغلب به دلیل رسوب چربی‌ها و پلاک‌های کلسیمی شکل می گیرند و نیاز به درمان تخصصی‌تر و تجهیزات پیشرفته‌تری دارند، ضایعات پیچیده می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
ضایعات کلسیفیه یا سفت‌شده
به دلیل رسوبات زیاد کلسیم، رگ‌ها سفت و غیرقابل انعطاف شده و باز کردن آن‌ها دشوار می شود.
این موارد ممکن است نیاز به استفاده از دستگاه‌هایی مثل روتابلاتور (Rotablator) یا لیتوتریپسی (شوک موج) برای شکستن کلسیم داشته باشند.
ضایعات طولانی
تنگی‌های طولانی‌تر از 20 میلی‌متر، به دلیل طول زیاد و احتمال بازگشت تنگی، به دقت و مهارت بیشتری در قرار دادن استنت‌ها نیاز دارند.
ضایعات چندگانه و شاخه‌دار
در مواردی که چندین تنگی در یک یا چند شاخه از عروق وجود دارد، آنژیوپلاستی باید به گونه‌ای انجام شود که جریان خون در هر شاخه به درستی برقرار شود.
این موارد نیاز به استراتژی‌های خاص، مانند استنت‌های دوشاخه‌ای دارند.
تنگی‌های حاد در شرایط ناپایدار
اگر بیمار دچار حمله قلبی یا درد قفسه سینه شدید است و نیاز فوری به باز شدن رگ دارد، آنژیوپلاستی ضایعات پیچیده در این شرایط با ریسک بالاتری همراه است و نیاز به آمادگی بیشتری از تیم درمانی دارد.
مراحل آنژیوپلاستی ضایعات پیچیده
به طور کلی آنژیوپلاستی کرونری پیشرفته در بیمارانی که در گذشته تحت جراحی بای پس کرونری قرار گرفته اند، مراحل زیر را دنبال می کند:
ارزیابی بیمار
بیماران از طریق یک ارزیابی کلی از قبیل مرور سوابق پزشکی، معاینه ی فیزیکی و آزمایشات تشخیصی مانند آنژیوگرافی کرونری یا سی تی آنژیوگرافی بررسی می شوند.
این آزمایشات به تعیین محل و شدت انسدادهای شریان های کرونری کمک می کنند.
آماده سازی
قبل از رویکرد، بیماران بی حسی موضعی و آرامبخش دریافت می کنند، سپس برای دسترسی به رگ های خونی یک برش در ناحیه مچ یا کشاله ران ایجاد می شود.
تعبیه سیم راهنما
یک سیم راهنمای نازک و بلند از طریق برش وارد رگ های خونی می شود و به طرف محل انسداد به دقت هدایت می شود.
این سیم راهنما برای مراحل بعدی به عنوان یک راهنما عمل می کند.
آنژیوپلاستی با بالون
یک کاتتر همراه با یک بالون بدون باد روی سیم راهنما قرار می گیرد و به طرف قسمت تنگ شده ی شریان کرونری هدایت می شود.
بالون باد می شود و به دیواره های شریان فشار وارد می کند تا پلاک ها را فشرده کند و رگ خونی را باز کرده و جریان خون را دوباره برقرار کند، این فرایند به آنژیوپلاستی با بالون معروف است.
استنت گذاری
در مواردی که انسداد زیاد باشد، ممکن است از یک استنت یا فنر در طول رویکرد استفاده شود.
این استنت در محل انسداد قرار می گیرد و با استفاده از یک بالون باد می شود، این فنر به عنوان یک چارچوب عمل می کند تا شریان را باز نگه دارد و از تنگی مجدد رگ پیشگیری کند.
ارزیابی بعد از رویکرد
بعد از رویکرد آنژیوپلاستی و استنت گذاری، پزشک متخصص جریان خون را بررسی می کند و نتایج را با استفاده از آنژیوگرافی یا تکنیک های تصویربرداری درون وریدی بررسی می کند.
در صورت لزوم ممکن است به فنرهای بیشتری نیاز باشد.
مراقبت‌های پس از عمل
این شامل داروهای ضدپلاکت، ارزیابی عملکرد قلب و پیشگیری از تنگی مجدد است. برای اطلاعات بیشتر مقاله ی مراقبت بعد از بالن قلب را مطالعه کنید.
مزایای آنژیوپلاستی رگ قلب
آنژیوگرافی کرونری پیچیده، مزایای زیادی برای بیماران مبتلا به بیماری شریان کرونری دارد. این مزایا شامل موارد زیر می شوند:
بهبود جریان خون
آنژیوپلاستی پیچیده با بازکردن شریان های کرونری تنگ یا مسدود شده، جریان خون را به قلب باز می گرداند، علائمی مانند درد قفسه سینه را تسکین می دهد و احتمال حمله ی قلبی را کاهش می دهد.
افزایش کیفیت زندگی
آنژیوپلاستی موفقیت آمیز در قلب می تواند کیفیت زندگی بیمار را با کاهش علائم، افزایش تحمل ورزش و بازیابی عملکرد قلب، به طور قابل توجهی بهبود بخشد.
روش با حداقل آسیب به بافت‌ها
آنژیوپلاستی کرونری پیچیده در مقایسه با جراحی بای پس، یک رویکرد کم تهاجمی است که معمولاً فقط به یک برش کوچک نیاز دارد.
این رویکرد، دوره ی ریکاوری کوتاه تر، جای زخم کمتر و میزان عوارض کمتری دارد و برای بیمارانی مناسب است که ممکن است به علت خطرات جراحی یا بیماری های زمینه ای دیگر، گزینه ی مناسبی برای جراحی نباشند.
عوارض آنژیوپلاستی
با اینکه آنژیوپلاستی کرونری پیچیده، به طور کلی یک رویکرد ایمن و مؤثر است، خطرات و عوارض بالقوه ای نیز ممکن است داشته باشد که عبارتند از:
خونریزی یا هماتوم
محل تعبیه ی کاتتر ممکن است دچار خونریزی شود و منجر به هماتوم گردد. در موارد نادر، خونریزی شدید ممکن است به مداخله یا انتقال خون نیاز داشته باشد.
آسیب رگ
در حین تعبیه سیم راهنما یا کاتتر با بالون، خطر آسیب به رگ های خونی وجود دارد که ممکن است به رویکردها یا جراحی های دیگر نیاز داشته باشد.
دایسکشن یا پارگی عروق
در برخی از موارد، کاتتر بالون ممکن است موجب پارگی در دیواره ی شریان شود و نیاز به مداخله داشته باشد.
گرفتگی مجدد
در این روش، برخلاف استنت گذاری، احتمال تنگی مجدد شریان درمان شده به مرور زمان وجود دارد که ممکن است به مداخله یا کنترل پزشکی بیشتری نیاز باشد.
موارد مناسب برای انجام آنژیوپلاستی
آنژیوپلاستی کرونری معمولاً برای بیمارانی که دچار بیماری عروق کرونری (CAD) هستند و شریان های قلبشان مسدود یا تنگ شده است، توصیه می شود.
این بیماری معمولاً به دلیل تجمع رسوبات چربی، کلسیم یا پلاک ها در دیواره شریان ها ایجاد می شود که باعث کاهش یا مسدود شدن جریان خون به قلب می شود.
اگر انسداد به اندازه ای باشد که جریان خون به قلب را به طور قابل توجهی کاهش دهد و منجر به علائمی مانند درد قفسه سینه یا حملات قلبی شود، آنژیوپلاستی می تواند یک گزینه درمانی مناسب باشد.
این روش به ویژه برای بیمارانی که به درمان دارویی پاسخ نداده اند، یا برای کسانی که مشکلات قلبی مداوم دارند، پیشنهاد می شود.
علاوه بر این، آنژیوپلاستی برای بیمارانی که در معرض خطر بالا برای جراحی های باز هستند یا به دلایلی مانند سن بالا یا مشکلات سلامت دیگر نمی توانند جراحی بای پس انجام دهند، می تواند یک انتخاب مناسب باشد.
در این موارد، آنژیوپلاستی به عنوان یک روش کم تهاجمی تر و با زمان بهبودی کوتاه تر در نظر گرفته می شود.
بیماران با انسدادهای خاص، نظیر انسدادهای یک یا دو شریان اصلی که از قلب تغذیه می کنند، معمولاً گزینه های مناسبی برای آنژیوپلاستی هستند.
این افراد می توانند با باز شدن شریان ها به‌وسیله بالون و استنت، از خطرات حمله قلبی بیشتر جلوگیری کنند.
در شرایط خاصی که بیمار دچار حمله قلبی حاد شده است یا درد شدید قفسه سینه دارد، آنژیوپلاستی به عنوان یک اقدام اضطراری می تواند فوراً برای باز کردن شریان های مسدود شده و بازگرداندن جریان خون به قلب انجام شود.
این شرایط به ویژه در مواردی که خطر آسیب جدی به عضله قلب وجود دارد، ضروری است.
با استفاده از آنژیوپلاستی در این مواقع، می توان از آسیب بیشتر به قلب جلوگیری کرد و شانس بهبودی بیمار را به‌طور چشمگیری افزایش داد.
در بیمارانی که پس از جراحی بای پس کرونری همچنان دچار تنگی مجدد شریان ها می شوند، آنژیوپلاستی می تواند به عنوان یک روش تکمیلی برای باز کردن مجدد شریان ها و جلوگیری از جراحی مجدد در نظر گرفته شود.
یک پاسخ
سلام
آنژیوپلاستی یک روش درمانی است که برای باز کردن رگ‌های کرونری مسدود یا تنگ‌شده قلب انجام می‌شود.
در حالی که آنژیوگرافی فقط یک روش تشخیصی است که محل و شدت گرفتگی رگ‌ها را نشان می‌دهد، آنژیوپلاستی با استفاده از بادکنک و معمولاً همراه با قرار دادن استنت (فنر)، رگ بسته را باز می‌کند تا جریان خون طبیعی برقرار شود.